🫀 Hartcoherentie: Krachtige biofeedback of overschat fenomeen?

In de wereld van stressregulatie, coaching en vitaliteitszorg hoor je het steeds vaker: hartcoherentie. Via ademhalingsoefeningen het autonome zenuwstelsel beïnvloeden en je hartslagvariabiliteit (HRV) verbeteren. Een aantrekkelijke gedachte – en in veel opzichten een waardevolle praktijk.

Maar hoe wetenschappelijk onderbouwd is het concept echt? En wat zijn de grenzen van hartcoherentie? In dit artikel lees je over de 7 belangrijkste kritiekpunten die elke coach, zorgprofessional of HR-adviseur zou moeten kennen.

🔍 Wat is hartcoherentie precies?

Hartcoherentie verwijst naar een fysiologische toestand waarbij het hartritme een harmonisch, sinusvormig patroonvertoont. Dit gebeurt meestal tijdens langzame, ritmische ademhaling (ca. 6 ademhalingen per minuut).

Het effect:

• Verhoogde parasympathische activiteit (rust- en herstelsysteem)

• Verbeterde HRV (hartslagvariabiliteit)

• Gevoelens van rust, focus en veerkracht

Vaak wordt hartcoherentie bereikt door middel van ademcoherentie – een ademtechniek gericht op ritme en ontspanning.

❗ De 7 belangrijkste kritiekpunten op hartcoherentie

Hoewel hartcoherentie zeker positieve effecten kan hebben, is het goed om deze kritische noten in je achterhoofd te houden:

1. Vage wetenschappelijke definitie

Het begrip "hartcoherentie" is niet eenduidig gedefinieerd in de medische wetenschap. Veel wetenschappers spreken liever over specifieke HRV-maten (zoals RMSSD of HF-power) dan over een niet-gestandaardiseerd ‘coherentiegetal’.

2. Commerciële belangen

Hartcoherentie is sterk verbonden aan bedrijven zoals het HeartMath Institute, die trainingen, software en apparaten verkopen. Sommige wetenschappers stellen vraagtekens bij de onafhankelijkheid van studies die door deze partijen zijn gefinancierd.

3. Oversimplificatie van een complex systeem

Het autonome zenuwstelsel is geen aan/uit-knop. Coherentie wordt soms gepresenteerd als de maat voor gezondheid of ontspanning, maar in werkelijkheid is HRV een multifactorieel fenomeen.

4. Beperkt bewijs uit grootschalige RCT’s

Hoewel er veelbelovende kleinere studies zijn, ontbreekt het aan grote, onafhankelijke, dubbelblinde onderzoekenmet actieve placebogroepen. Voor brede medische toepassingen is meer bewijs nodig.

5. Risico op overschatting in therapie

Hartcoherentie wordt soms gebruikt als zelfstandige behandeling voor aandoeningen zoals burn-out, angst of ADHD. Maar zonder klinische context of diagnose kan dit leiden tot suboptimale zorg.

6. Verwarring tussen coherentie en ontspanning

Een coherent hartritme betekent niet automatisch dat je ontspannen bent. Het kan ook optreden tijdens opwinding, flow of concentratie. De interpretatie van HRV moet altijd contextueel zijn.

7. Geen standaardisatie tussen apps en tools

Elke HRV-app (zoals Elite HRV, Inner Balance of Garmin) gebruikt zijn eigen algoritmes voor ‘coherentie’. Daardoor zijn de scores moeilijk te vergelijken en weinig wetenschappelijk reproduceerbaar.

🎯 Conclusie: Hartcoherentie is ongeschikt

HRV-metingen zijn goed wetenschappelijk onderbouwd. De toegevoegde waarde van hartcoherentie als methode om stress te reduceren is echter onvoldoende bewezen en lijkt onwaarschijnlijk.